Witold Gombrowicz znów był obecny w Paryżu, a to dzięki wydarzeniom zorganizowanym przez tamtejszą Stację Naukową PAN, przy współpracy Muzeum Witolda Gombrowicza we Wsoli. O „Witoldzie Gombrowiczu – między Polską a Francją” dyskutowali wybitni znawcy twórczości autora „Kosmosu” i współtwórcy jego muzeów. A co najważniejsze, w spotkaniu wzięła udział również Rita Gombrowicz.
Stacja PAN w Paryżu to miejsce niezwykle gościnne i żywe. Dwudniowe wydarzenie (12 i 13 listopada) organizowane w związku z pięćdziesiątą rocznicą śmierci Witolda Gombrowicza rozpoczęło się opowieścią o obu jego muzeach: działającym od dziesięciu lat Muzeum Witolda Gombrowicza we Wsoli (oddziale warszawskiego Muzeum Literatury) oraz utworzonej przed dwoma laty Espace Muséal Gombrowicz, prowadzonej przez MWG we współpracy z samorządem Vence.
O znaczeniu Wsoli i Vence w biografii Gombrowicza opowiedział jeden z najwybitniejszych znawców jego twórczości prof. Jerzy Jarzębski. Dokonał też interesującej interpretacji pomysłu na działalność MWG, podkreślając, że Gombrowicz stanowi niezwykle trudno uchwytny przedmiot muzealnych zabiegów, więc wsolska instytucja jest właściwie takim „muzeum w ruchu”.
O historii i działalności obu Gombrowiczowskich muzeów opowiadali kurator MWG Tomasz Tyczyński oraz jego zastępczyni Ewa Witkowska, którzy z upoważnienia dyrektora Muzeum Literatury kierują codzienną pracą obu placówek. Rita Gombrowicz natomiast wróciła do wspomnień związanych z oboma miejscami, przypominając też historię kilkudziesięcioletnich zabiegów o upamiętnienie Gombrowicza w Vence. O ich finale i udziale państwa polskiego w renowacji Willi Alexandrine opowiedziała Justyna Kowal, Główny Specjalista w Departamencie Dziedzictwa Kulturowego za Granicą MKiDN. Wspominała też nieżyjącego już dyrektora tego departamentu Jacka Milera, który był współtwórcą Espace Gombrowicz, wraz z Evelyn Temmam, radną i wiceburmistrz Vence, główną tamtejszą orędowniczką utworzenia przestrzeni muzealnej w mieszkaniu zajmowanym niegdyś przez państwa Gombrowiczów. Uczestnicy spotkania mieli też okazję obejrzeć wystawę plakatów wyróżnionych w międzynarodowym konkursie „Gombrowicz półWIECZNY”, zorganizowanym przez Muzeum Witolda Gombrowicza we Wsoli we współpracy z Muzeum Plakatu w Wilanowie.
Następnego dnia odbyła się druga odsłona Gombrowiczowskich wydarzeń, zatytułowana „Gombrowicz: język wart Nobla”. W panelu naukowym, poświęconym językowi gombrowiczowskiemu, jego oryginalności i skomplikowaniu, utrudniającym przekład na inne języki, udział wzięli: Małgorzata Smorąg-Goldberg (Sorbona), Paweł Rodak (Sorbona i Uniwersytet Warszawski), Jerzy Jarzębski (Uniwersytet Jagielloński), Jean-Pierre Salgas (autor ważnych książek o Gombrowiczu), Rita Gombrowicz oraz jej asystentka Mariola Odzimkowska, wykładowczyni języka polskiego, współtwórczyni portalu gombrowicz.net.
Drugą część dyskusji stanowił „Sąd nad Nagrodą Nobla” czyli rozmowa o tym, dlaczego Witold Gombrowicz nie dostał Nagrody Nobla, do której był nominowany, a także o funkcjonowaniu nagród literackich, motywacji ich przyznawania, znaczenia w życiu literackim i sensu ich istnienia.
Szczególne podziękowania za organizację tego inspirującego wydarzenia należą się pani Katarzynie Kuli ze Stacji Naukowej PAN, jej dyrektorowi Maciejowi Foryckiemu, a także Pawłowi Rodakowi, który organizację wydarzenia wspierał nie tylko intelektualnie, ale również fizycznie.
fot. Justyna Kowal
źródło: Muzeum Witolda Gombrowicza we Wsoli
