Według WHO depresja poporodowa dotyka od 12 do aż 30% kobiet. To coraz powszechniejsze zjawisko często jest błędnie interpretowane jako zwykła huśtawka nastroju po urodzeniu dziecka, czyli tzw. baby blues. To jednak bardzo poważne zaburzenie, którego nie powinno się bagatelizować. Jak je rozpoznać i leczyć?
Czym jest depresja poporodowa i jak się objawia?
Depresja poporodowa to inaczej długotrwałe zaburzenie nastroju, które pojawia się w ciągu kilkunastu dni, a nawet paru miesięcy po urodzeniu dziecka. Nie należy mylić jej z tzw. baby bluesem, który dotyczy średnio 50-80% świeżo upieczonych mam i jest całkowicie normalnym zjawiskiem, charakteryzującym się przejściową apatią oraz obniżonym nastrojem. Stan ten jednak, w przeciwieństwie do depresji poporodowej, utrzymuje się do ok. 2 tygodni i po unormowaniu poziomu hormonów, samoistnie mija. Problem zaczyna się wtedy, gdy zdaje się on nie ustępować, a objawy nasilać. Dlatego też tak ważna jest obserwacja mam w pierwszych tygodniach po porodzie.
Wśród symptomów mogących świadczyć o rozwijającej się depresji poporodowej wyróżnia się:
- mocną chwiejność emocjonalną,
- płaczliwość,
- rozdrażnienie,
- apatię, obojętność,
- uczucie ciągłego napięcia,
- chroniczne zmęczenie i brak energii,
- poczucie winy,
- nasilony lęk i ataki paniki,
- niechęć do dziecka i opieki nad nim,
- problemy z koncentracją,
- znaczący spadek odczuwania przyjemności z życia,
- brak zainteresowania różnymi aktywnościami,
- trudność z codziennymi obowiązkami,
- myśli rezygnacyjne.
Przyczyny depresji poporodowej
Źródeł depresji poporodowej jest naprawdę wiele – jest ona wywołana nie tylko czynnikami biologicznymi czy genetycznymi, lecz także psychologicznymi, a nawet społecznymi.
Do przyczyn o podłożu biologicznym zalicza się m.in.:
- wahania poziomu hormonów,
- predyspozycje genetyczne, historię depresji w rodzinie,
- brak lub słabą jakość snu,
- ogólne przemęczenie organizmu.
Wśród przyczyn o podłożu psychologicznym znajdują się m.in.:
- niskie poczucie własnej wartości,
- trudne doświadczenia z dzieciństwa,
- nieprzepracowane traumy,
- stres i obawy związane z nową rolą.
Przyczyny o podłożu społecznym obejmują m.in.:
- brak odpowiedniego wsparcia,
- problemy związane z sytuacją życiową, finansową,
- presję społeczną oraz oczekiwania ze strony otoczenia,
- samotne macierzyństwo.
Oprócz tego ryzyko depresji poporodowej mogą zwiększać także trudne przeżycia związane z ciążą i porodem, zwłaszcza zaś: utrata ciąży lub problemy z zajściem w ciąże, ciąża zagrożona, nieplanowana ciąża, nieprzyjemne doświadczenia z personelem medycznym, komplikacje w czasie porodu czy też dziecko z problemami zdrowotnymi.
Leczenie depresji poporodowej
To, w jaki sposób przebiega leczenie depresji poporodowej, podyktowane jest stopniem jej zaawansowania. W przypadku łagodnego lub umiarkowanego nasilenia objawów, wskazane jest podjęcie psychoterapii. Eksperci Pleso.me podkreślają, że bardzo ważne jest, by dobrać odpowiedni nurt terapeutyczny, który pozwoli osobie dotkniętej depresją poporodową w swoim tempie i w zgodzie ze swoimi potrzebami, dotrzeć do sedna problemu oraz wypracować właściwe mechanizmy radzenia sobie.
Pomocne może także okazać się uczęszczanie na grupy wsparcia dla mam doświadczających podobnych problemów. Sesje grupowe mogą dać kobiecie dotkniętej depresją poporodową możliwość otwartego dzielenia się swoimi przeżyciami, a także otrzymania zrozumienia swoich trudności związanych z tym zaburzeniem, a co za tym idzie poczucie mniejszej izolacji.
Przy ciężkich epizodach depresyjnych często konieczne jest również wdrożenie farmakoterapii, najczęściej antydepresantów z grupy SSRI. Niektóre z środków mogą być przyjmowane pod stałym nadzorem lekarza – niekiedy jednak wymagany jest pobyt w szpitalu.
Niezwykle ważne w całym procesie wychodzenia z depresji poporodowej jest też wsparcie najbliższych. Warto przy tym pamiętać, że liczy się przede wszystkim sama obecność i zapewnianie o gotowości do pomocy. Należy przy tym unikać rad i wskazówek, co osoba z depresją ma zrobić – lepiej wysłuchać ją bez oceniania i okazać potrzebne zrozumienie. Jeśli to możliwe, pomocne będzie także wsparcie w codziennych obowiązkach i zapewnienie jej czasu na odpoczynek. Można również delikatnie zachęcać ją do skorzystania z profesjonalnej pomocy lub kontynuowania podjętego leczenia – bez nacisków i presji.
