Chłop, rzeźbiarz – samouk. Rzeźbiarz niezwykły, talentem porównywany do Wita Stwosza. Jego prace trafiały do Ignacego Mościckiego, Józefa Piłsudskiego, Franciszka Józefa cesarza Karola, ale i pod strzechę. Wielu chciało, żeby pracował tylko dla nich. On jednak wybrał Zielonkę Nową koło Zwolenia. Tu żył, miał rodzinę i tu tworzył. Wincenty Flak, bo o nim mowa, to postać, o której należy pamiętać
Wincenty Flak urodził się w Nowej Wsi koło Kozienic 25 marca 1870 roku. W następnej dekadzie rodzina przenosi się w okolice Zwolenia, do Zielonki Nowej. Tu Wincenty Flak zakłada rodzinę, najpierw z Marianną Oczkowską, po jej śmierci z Marianną Milczarczyk, a gdy i ta żona umiera, z Wiktorią Nowak. Miał dziesięcioro dzieci, z których sześcioro dożyło wieku dorosłego.
Życie Wincentego Flaka na wsi wydaje się toczyć typowo. Ma ziemię, którą obrabia, grywa w kapeli weselnej, od czasu do czasu oddaje się swojej pasji i rzeźbi. Dopiero w latach 20. XX wieku rzeźbienie staje się jego głównym zajęciem, a prace stają się widoczne i doceniane. Warunki mu sprzyjają. Polska odzyskuje niepodległość, a spod jego ręki wychodzą rzeźby oddające jej hołd. Tematyka patriotyczna i religijna stanowi główny motyw prac Flaka. Tworzy monumentalne dzieła, jak „Zmartwychwstanie Polski” (4×3 m), „Tryptyk” , „Orła Polski” (1,5×1), ale też krzyże i piety, m.in. dla swoich córek. Jego prace wyróżnia wizja i detal. Opowiadają pewną historię, są przemyślane i dopracowane w najdrobniejszym szczególe. Wynika to z ogromnej uwagi, umiejętności obserwowania świata, precyzji i staranności twórcy.
Druga wojna światowa to wielki niepokój także w rodzinie Wincentego Flaka. Dwóch synów i córka zostają aresztowani przez Gestapo. Wincenty „wykupuje” ich swoim kolejnym dziełem, które trafia do Hansa Franka. Wręczony w Krakowie podarunek po części spełnił swoje zadanie. Józef i Władysław uniknęli transportu do obozu koncentracyjnego i dzięki temu przeżyli wojnę. Antonina trafiła do Ravensbrück i Buchenwaldu, jednak szczęśliwie udało jej się przeżyć i powrócić do rodziny.
Wincenty Flak umiera 19 czerwca 1943 roku. Pozostawia po sobie dzieła wybitne. Zachwycają starannością wykonania, ale i fabułą, którą konstruował twórca. Dlatego tworzy się wyjątkowa więź między artystą i odbiorcą, który uważnie słucha historii, opowiadanej mu przez na pozór zwykłego „wieśniaka z Zielonki Nowej”.
Twórczość Wincentego Flaka można zobaczyć m.in. w Muzeum Regionalnym w Zwoleniu https://muzeum.zwolen.pl, gdzie prezentowana jest wystawa pn. „Wincenty Flak – artysta nieoczywisty”. Staraniem placówki zbierane są wszystkie informacje o tym twórcy, prowadzone są rozmowy z osobami, które mają wiedzę o nim i jego pracach, a także gromadzone są jego dzieła i artefakty. Prace są możliwe dzięki projektowi: „Wincenty Flak – pomiędzy religijnością a patriotyzmem”, realizowanemu przez Muzeum Regionalne w Zwoleniu w latach 2023-2024, dofinansowanemu z programu rządowego „Kultura ludowa i tradycyjna” ze środków finansowych Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury, a także ze środków przekazanych przez Gminę Zwoleń.
Autorstwo tekstu: Muzeum Regionalne w Zwoleniu, ul. Kard. Wyszyńskiego 30, 26-700 Zwoleń
