Scena Zmartwychwstania Pańskiego jest jedną z najważniejszych i najczęściej przedstawianych w sztuce chrześcijańskiej. W pracach, które powstały na przestrzeni wieków możemy obserwować, które elementy twórcy uważali za najistotniejsze do zobrazowania i jak interpretowali tekst Pisma Świętego. O ikonografii przedstawienia Zmartwychwstania Pańskiego, w tym jaki wpływ na nią miał m.in. Marcin Luter oraz jaki jego obraz możemy zobaczyć na Ziemi Radomskiej, a także w sztuce ludowej, mówi Katarzyna Jendrzejczyk z Muzeum im. Jacka Malczewskiego w Radomiu.
„Najładniejsza Gminna Pisanka Wielkanocna” to konkurs, do udziału w którym zaprasza Miejsko-Gminny Ośrodek Kultury w Lipsku
Cel konkursu: celem konkursu jest kultywowanie tradycji pisankarskich gminy Lipsk i propagowanie wiedzy na ten temat oraz rozwój działań artystycznych.
Zasady uczestnictwa
W konkursie mogą uczestniczyć dzieci i młodzież z terenu gminy Lipsk (do 18 lat) oraz osoby dorosłe, które nie zajmują się „zawodowo” wykonywaniem pisanek. Pod nazwą „zawodowo” organizator rozumie – pisankarzy, którzy od wielu lat wykonują pisanki w dużych ilościach na zamówienia i uczestniczą w jarmarkach i targach sztuki ludowej.
Aby wziąć udział w konkursie należy dostarczyć – od 3 szt. (dzieci młodsze do lat 13) do 5 szt. pisanek (młodzież pow. 13 lat i osoby dorosłe), wykonanych tradycyjną metodą batikową – do MGOK-u w Lipsku, ul. Rynek 23, do 9 kwietnia.
Pisanki oceniane będą w różnych kategoriach wiekowych. Warunkiem uczestnictwa w konkursie jest wypełnienie Karty Zgłoszenia i dostarczenie jej wraz z pisankami do M-GOK. Karta do pobrania na stronie internetowej MGOK-u lub do wypełnienia na miejscu w placówce.
Podsumowanie konkursu i wręczenie nagród odbędzie się w kwietniu 2021 r. O dokładnej dacie uczestnicy zostaną poinformowani w terminie późniejszym.
Niedziela Wielkanocna, którą rozpoczyna Rezurekcja to dzień radości i ulgi. – Dawniej wierzono, że kiedy Bóg zmartwychwstaje to świat zostaje uwolniony od ingerencji sił demonicznych i może istnieć cały rok do kolejnej konfrontacji jasnych mocy i złych sił podziemnych – opisuje Marcin Stańczuk z Muzeum Wsi Radomskiej.
Niedzielę Wielkanocą rozpoczyna Rezurekcja. Towarzyszące jej pieśni to najstarsze ze wszystkich polskich religijnych utworów. Najstarszy zapis pieśni „Chrystus z martwych wstał jest” pochodzi z Graduału Płockiego, przepisanego w 1365 r. Przez Świętosława z Wilkowa. Od pięciuset lat śpiewana jest w Polsce pieśń „Przez Twe święte wskrzeszenie” na przemian z hymnem „Witaj Dniu Święty”. Również z XV w. Pochodzi pieśń Wesoły nam dziś Dzień nastał. Pieśni te śpiewane przez wiernych przy akompaniamencie orkiestr Ochotniczych Straży Pożarnych, biciu dzwonów i kanonadzie petard, głoszą światu radość wielkanocnego poranka.
– Niedziela Wielkanocna to dzień radości i odetchnięcia z ulgą. Dawniej wierzono, że kiedy Bóg zmartwychwstaje to świat zostaje uwolniony od ingerencji sił demonicznych i może istnieć cały rok do kolejnej konfrontacji jasnych mocy i złych sił podziemnych. Tego dnia starano się zapewnić pomyślność na kolejny rok np. poprzez wyścigi na urodzaj. Gospodarze ścigali się od wrót kościelnych do wrót swoich domostw. Ten, kto dotarł pierwszy, mógł liczyć na urodzaj na polach – mówi Marcin Stańczuk z Muzeum Wsi Radomskiej.
Po powrocie z kościoła można było zasiąść do śniadania, które z racji ilości potraw było zarazem obiadem i kolacją, zwłaszcza, że niedzielę uznawało się za tak ważne święto, że nie się nie gotowało. Zakończenie czterdziestodniowego postu wzmagało apetyt, tym bardziej, że pobudzały go obficie zastawione stoły. Pamiętać należy, że dla mieszkańców biednych wsi radomskich, jeszcze w początkach XX wieku bywała to często jedyna okazja spróbowania mięs i wędlin. Do dziś rozpoczyna się je tak samo jak przed laty: od uroczystego podzielenia się jajkiem i złożenia sobie życzeń. Zwyczaj ten jest wyrazem więzi, wzajemnej życzliwości i współudziału w święcie.
Żadne reszki poświęconych potraw nie mogły się zmarnować np. skorupki pisanek sypano w ziemię, w którą sadzone były ziemniaki: „żeby ziemniaki były gładkie jak jajo. A teraz to do ogródka, bo kwiatki lepiej rosną”.
Wielkanoc zbliża się wielkimi krokami. Za nami wielkie sprzątanie, przygotowywanie domu na święta, a przed nami wielkie świętowanie
Kiedyś na radomskiej wsi ludzie bardzo poważnie podchodzili do Świąt Wielkanocnych. – Całe obejścia były porządnie sprzątane, domy dekorowane specjalnymi ozdobami. Dziewczęta przygotowywały kopy pisanek dla swoich ukochanych. Były też wyścigi konne do domu po wielkanocnej mszy – wylicza dr Justyna Górska-Streicher, etnograf z Muzeum Wsi Radomskiej.
Teraz zwyczaje nieco się zmieniły, niektóre całkowicie zanikły.
Zapraszam do wysłuchania rozmowy z dr Justyną Górską-Streicher, która opowiada, jak kiedyś świętowano Wielkanoc.
Przed nami Wielkanoc. W tym czasie szykują się niewielkie zmiany w komunikacji miejskiej
W sobotę, 31 marca autobusy miejskie będą jeździć według sobotnich rozkładów jazdy (zostaną wykonane dodatkowe kursy na liniach 4, 12, 13 i 17), a w niedzielę i poniedziałek – 1 i 2 kwietnia 2018 roku autobusy będą jeździły jak w niedziele i święta.
W Wielką Sobotę, 31 marca na liniach 4, 12, 13 i 17 (jeżdżących w sąsiedztwie cmentarzy na Firleju i na Borkach) częstotliwość ich kursowania zostanie zwiększona w godzinach około 9-16.
W tym okresie autobusy na linii 4 będą jeździć co 7-8 minut, natomiast na liniach 12, 13 i 17 – co 15 minut. W obydwa dni świąt (1 i 2 kwietnia) dla linii miejskich będą obowiązywały stałe rozkłady na niedziele i święta, bez żadnych dodatkowych ograniczeń.
W niedzielę, 1 kwietnia w godzinach około 6:00-6:30 mogą wystąpić utrudnienia w ruchu kołowym i opóźnienia w kursowaniu autobusów miejskich w rejonie niektórych kościołów, spowodowane przejściem tradycyjnych procesji rezurekcyjnych (między innymi dotyczy to linii 10 na odcinku ulicy Szklanej od Katowickiej do Olsztyńskiej).
Natomiast w sobotę, 31 marca zostaną wprowadzone objazdy dla autobusów linii 4 i 13, w związku z przewidywanym brakiem możliwości wjazdu autobusów na pętlę końcową Firlej / Cmentarz. Objazd będzie obowiązywał w godz. około 9:30-17:15.
Autobusy będą kursowały w kierunku cmentarza na Firleju następującymi trasami:
– linia 4 ulicami Warszawską, Aleksandrowicza (obok szpitala na Józefowie), przez rondo Powstańców Warszawy, a następnie Mieszka I i Ofiar Firleja do stałego przystanku Firlej / Cmentarz 05 (przed główną bramą nekropolii),
– linia 13 stałą trasą do pętli Józefów / Szpital, następnie ponownie Aleksandrowicza, przez rondo Powstańców Warszawy, Mieszka I i Ofiar Firleja do przystanku Firlej / Cmentarz 05.
Uwaga! Autobusy linii 13 na trasie objazdu nie będą stawały nigdzie pomiędzy przystankami Józefów / Szpital 04 (na pętli) a Firlej / Cmentarz 05 (końcowy przed cmentarzem).
Autobusy linii 4 jadące w stronę Firleja będą na trasie objazdu zatrzymywały się na przystankach Aleksandrowicza / Warszawska (NŻ) 03 (pomiędzy trasą a mostem nad rzeką Mleczną) oraz Józefów / Szpital 01 (w kierunku ronda).
Powrót sprzed cmentarza na Firleju będzie odbywał się stałymi trasami, to znaczy:
– linia 4 ulicami Ofiar Firleja i Warszawską,
– linia 13 ulicami Ofiar Firleja, Warszawską, Aleksandrowicza, rondo Powstańców Warszawy i Mieszka I.
Autobusy linii 4 tego dnia w godzinach około 9:00-16 będą jeździły z częstotliwością co 7-8 minut, natomiast linii 13 – co 15 minut. Zwiększona będzie również częstotliwość kursowania linii 12, obsługującej cmentarz od strony ulicy Witosa – do 15 minut.
Dla pozostałych pojazdów nie będzie wprowadzanych żadnych zmian w organizacji ruchu w pobliżu cmentarza na Firleju.
MZDiK apeluje jednak do wszystkich kierowców, aby ze względu na skierowanie autobusów powyższymi trasami objazdowymi nie parkowali samochodów po północnej stronie ulicy Ofiar Firleja, zwłaszcza na odcinku w okolicach przystanku autobusowego oraz głównej bramy cmentarza.
W najbliższą niedzielę będziemy obchodzili Niedzielę Palmową. Uroczystości odbędą się tradycyjnie jak co roku w Muzeum Wsi Radomskiej
Tego dnia atrybutem potrzebnym podczas mszy świętych są palmy.
– Tradycyjna palma w regionie radomskim była bardzo skromna. Przypominała kropidło. Składała się ze stałych elementów. Była w niej wierzba, jako symbol stałego, wiecznego życia a także barwinek lub borówka. Były też suszone trawy i kwiaty, tzw. suszki. To wszystko ułożone w miotełkę. Palma w naszym regionie przypominała bukiet. Wykończona była białą lub fioletową bibułą – mówi dr Justyna Górska-Streicher, etnograf z Muzeum Wsi Radomskiej.
Kiedyś palma pełniła rolę kropidła i strzegła dom przed złym. – Jeśli ksiądz nie miał ze sobą kropidła, wtedy tą funkcję pełniła palma wielkanocna, przechowywana skrupulatnie z roku na rok – tłumaczy dr Justyna Górska-Streicher.
Palmę stawiano również w oknie. Chroniła przed burzą, odganiała ją, zabezpieczała dom.
Program
12.50 – 13.00
Formowanie procesji przed budynkiem Ekonomii
13.00 – 15.00
Msza św. w zabytkowym kościele św. Doroty z Wolanowa, celebrowana przez ks. biskupa dra Henryka Tomasika.
15.00 – 15.30
Procesja do pól z palmami i święcenie zasiewów (po zakończeniu Mszy Świętej)
15.40 – 16.00
Ogłoszenie wyników konkursu na „Tradycyjną Palmę Wielkanocną” – Kaplica z Rdzuchowa
W godz. 10 – 17
– W chałupie z Trzemchy poprowadzimy dla Was warsztaty pisankarskie.
– Tradycyjnie zapraszamy na kiermasz wielkanocny oraz stoisko z wydawnictwami Muzeum Wsi Radomskiej.
– Do zobaczenia wystawa pokonkursowa „Tradycyjna Palma Wielkanocna” oraz stała ekspozycja Muzeum Wsi Radomskiejuzupełniona o aranżacje świąteczne.
Na uroczystości obowiązuje bilet specjalny w cenie 1 zł.
